انواع حملونقل دریایی را بشناسید
به سادگی می‌توان به این موضوع مهم اشاره کرد که حملونقل دریایی شامل جابجایی افراد، کالاها با استفاده از قایق، کشتی و دیگر شناورها از روی دریاها، اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها، کانال‌ها و رودخانه‌هاست.
کالاهایی که از طریق دریا حمل می شوند معمولاً حجم و وزن زیادی دارند. حملونقل دریایی مهمترین نوع حملونقل در دنیا بوده و درصد بالایی از تجارت جهان از طریق آب‌های بین‌المللی انجام می‌شود.
وقتی صحبت از حملونقل دریایی می‌شود کشتی‌های باری که حتی برای حمل کالاهای مختلف با ویژگی‌های خاصی تجهیز شده‌اند در ذهن تداعی می‌شود.
توسعه امکانات و تجهیزات تخصصی دریایی در بنادر مختلف دنیا موجب شده تا شاهد این واقعیت باشیم که بیشتر کالاهای موردنیاز مردم در سراسر جهان از طریق حمل ونقل دریایی جابجا می‌شود.
حمل ونقل دریایی چه مزایایی دارد؟
انتقال بیش از 70 درصد کالاهای تجاری بین کشورهای مختلف در 5 قاره جهان موجب شده است تا حمل ونقل دریایی به عنوان یکی از ارکان اصلی حمل و نقل در دنیا محسوب شود.
هزینه پایین حمل ونقل کالا از طریق دریا سبب شده تا بسیاری از صاحبان کالا راه دریا را به عنوان یکی از مهمترین راه‌های جابجایی کالا در نقاط مختلف دنیا انتخاب کنند.
مزیت دیگری که انتقال کالا از طریق آب‌های بین المللی را از سایر روش‌های جابجایی کالا متمایز می‌کند انتقال کالا از حجم 200 هزار تن تا 500 هزارتن است.
اخذ کرایه‌های حمل ونقل کالا از طریق دریا بسیار ارزان‌تر از حمل و نقل هوایی،ریلی یا جاده‌ای است که وقوع این اتفاق صاحبان کالا در سراسر دنیا را به انتقال انواع کالا از طریق آب‌های بین‌المللی میسر کرده است.
معایب حملونقل دریایی
تنها عیب بزرگ حملونقل دریایی این است که مدت زمان طولانی برای انتقال کالا از مبدا تا مقصد نسبت به حمل و نقل هوایی،ریلی و زمینی صرف می‌شود که بسیاری از صاحبان کالا نسبت به این واقعیت واقف هستند.
روش‌های حملونقل دریایی چیست؟
1-حمل و نقل دریایی کالا به روش حمل کراس استافینگ((Cross Stuffing))
منظور از روش حمل کراس استافینگ انتقال کالا از یک کشتی به کشتی دیگر و ادامه مسیر است. از روش کراس استافینگ در شرایط تحریم و بنادر کوچک استفاده می‌شود. معمولا کشتی‌های بزرگ به بنادری که قابلیت پهلو گرفتن آن ها را ندارند وارد نمی شوند و کشتی‌ها در یک بندر نزدیک پهلو می‌گیرند و کالاهای مورد نظر به کشتی‌های کوچک تخلیه و آنها راهی بندر شده و کالاها را تخلیه می کنند.
روش کراس استافینگ تنها در واردات کالا صورت نمی‌گیرد بلکه همین عمل به‌صورت عکس در صادرات هم صورت می پذیرد.
نکته مهم این است که در روش کراس استافینگ حتما یکی از کشتی ها باید دارای جرثقیل برای تخلیه کالا های مورد نظر باشند و گاهی خطراتی هم در حین این جابجایی کالاها را تهدید می‌کند.کشورهایی مانند ایران که با تحریم‌های شدید بین‌المللی مواجه هستند بر اساس شرایطی خاص از این روش به‌خصوص برای واردات کالای خود استفاده می‌کنند.
2- حمل و نقل دریایی کالا به روش حمل ترانسشیپ( Transshipment)
ترانسشیپ به معنای حمل و نقل کالا به یک بندر واسط است. چنانچه بارگیری مستقیم کالا از بندر مبدا به بندر مقصد امکانپذیر نباشد از روش حمل دریایی ترانسشیپ استفاده می شود. به طورمثال کالای مورد نظر با کشتی وارد بندر جبل علی امارات شده و سپس در آنجا بار کشتی یا هواپیما دیگر می‌شود و روانه مقصد نهایی که ترکیه می باشد می شود.
3- حمل و نقل دریایی کالا به روش حمل چارترینگ (Chartering)
زمانی که حجم کالای مورد انتقال زیاد باشد و یا محموله بسته‌بندی خاصی ندارد شرکت حمل از روش چارترینگ و یا اجاره کامل کشتی استفاده می‌کند.
4- حملونقل گروپاژ
متصدیان حملونقل دریایی مجاز هستند کالاهای همگونی را که دارای فروشندگان مختلفی هستند و به مقاصد یکسانی ارسال می گردند، به شکل گروهی بسته‌بندی و تحت عنوان یک محموله ارسال کنند.در این گونه موارد صاحب کشتی اقدام به صدور بارنامه گروهی می‌نمایند که به این نوع حملونقل گروپاژ می‌گویند.
چه کالاهایی را می‌توان از طریق دریا جابه‌جا کرد؟
از طریق دریا می توان کالاهای ذیل را جابجا کرد:
1-مواد اولیه (raw material) که در این زمینه هم واردات داریم و هم صادرات.
2-تجهیزات و اقلام مصرفی پزشکی
3-تجهیزات و ماشین آلات راهسازی
4-خودرو و اجزا و قطعات مصرفی آن
5-مواد خوراکی و مصرفی به صورت فله و خرده
6- اسباب بازی و اقلام پرورشی
7-تجهیزات مخابراتی مثل آیپی فون، تنورک کانکتور(network connector)، بی یو سی، ترنسرسیور و آنتن های مخابراتی
8-اجزا و قطعات هواپیما و کشتی‌رانی‌ها
9-تجهیزات ورزشی و باشگاهی
10-دستگاه های خط تولید نساجی
11-تجهیزات بیمارستانی یکبار مصرف، دستگاه های MRI، تجهیزات دندانپزشکیو غیره
حملونقل دریایی در ایران
از مزیت‌های مهم حملونقل دریایی در ایران این است که کشور ما حدود 3 هزار کیلومتر خطوط دریایی دارد و با آب های آزاد بین‌المللی از طریق اقیانوس هند در ارتباط است.
قرارگیری ایران در مسیر کریدورهای غرب، شرق و شمال و دسترسی به دریایی خزر در شمال و دریایی عمان و خلیج فارس در جنوب موجب شده است تا عمده تجارت‌های کشورمان از طریق جنوب انجام شود.
انواع کشتی‌های حملونقل دریایی
از قدیم انواع کشتی وظیفه حملونقل دریایی، به خصوص حملونقل دریایی بین‌المللی را به عهده داشته‌اند برای همین امروزه بیشتر کشتی‌ها، کشتی‌های باربری محسوب می‌شوند اما اگر تمام این کشتی‌ها برای حمل بار هستند، چه فرقی بین آنها وجود دارد؟
انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی را می‌توان بر اساس نوع بار و محصولی که حمل می‌کنند طبقه‌بندی و شناسایی کنیم.
به صورت کلی ۹ نوع کشتی از نظر باری که حمل می‌کنند قابل دسته بندی هستند.انواع کشتی به صورت کلی شامل فهرست زیر می‌شود:1- کشتی‌های کانتینربر (Container Ships)2-کشتی‌های فله بر (Bulk Carriers) 3-کشتی‌های تانکر نفتی (Oil Tankers) 4-کشتی‌های حمل گاز (Gas Carriers) 5-کشتی‌های یخچال دار (Reefer Vessels) 6- کشتی‌های Ro-Ro 7-کشتی دام بر (Livestock Carriers) 8-کشتی‌های چند منظوره 9-کشتی‌های مسافربری
کشتی‌های کانتینربر:
اولین دسته از کشتی‌های حمل و نقل دریایی کشتی‌های کانتینربر هستند. این کشتی‌ها به خصوص برای حمل بار در داخل کانتینر‌ها طراحی شده‌اند. این نوع از کشتی پر استفاده‌ترین کشتی در زمینه تجارت بارهای خشک است و این یعنی بیش از نیمی از تجارت دریایی و اقیانوس با این دسته از کشتی‌ها انجام می‌شود.
کشتی‌های کانتینربر برای حمل کانتینرهای استاندارد طراحی می‌شوند.
کشتی‌های فله‌بر:
کشتی‌های فله‌بر مناسب‌ترین گزینه برای حمل بارهای خشک فله محسوب می‌شوند. به عبارت دیگر آنها برای حمل دانه‌ها و غلات، سیمان و یا مواد معدنی با درصد بسیار کمی آسیب و تخریب، مناسب هستند.
از جرثقیل‌های قاشق مانند برای پر و خالی کردن کشتی‌های فله بر استفاده می‌شود. نقاطی که برای این کار مشخص شده‌اند را می‌توان روی کشتی تشخیص داد.
کشتی‌های فله‌بر کاربردهای زیادی در تجارت و صنایع بین‌المللی دارند. محصولات کشاورزی، محصولات صنعتی و همچنین محصولات معدنی از جمله محصولاتی هستند که با این کشتی‌ها مورد حمل و نقل قرار می‌گیرند.
کشتی‌های فله‌بر یکی از مهمترین انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی محسوب می‌شوند.
کشتی‌های تانکر نفتی:
کشتی‌های تانکر نفتی کشتی‌های خاص نفتی هستند که برای حملونقل نفت خام کاربرد دارند. ویژگی‌های فنی مشخصی مانند عایق بودن در برابر نفت، مقاومت ساختاری و سیستم پمپ کردن برای پر و خالی کردن نفت، آنها را از کشتی‌های باربری جدا می‌کند.
تانکرهای نفتی به قدری بزرگ هستند که باید در دریاهای عمیق تردد کنند. این دسته از انواع کشتی‌های حملونقل دریایی گاهی می‌توانند تا ۲ میلیون بشکه نفت حمل کنند.
تانکرهای نفتی کشتی‌های غول پیکری هستند که سهم بسیار زیادی در تردد کشتی‌ها در آب‌های آزاد دارند.
کشتی‌های حمل گاز:
این کشتی‌ها که اغلب در گروه نفتکش‌ها قرار می‌گیرند، تکنولوژی پیشرفته‌تری برای حمل گاز مایع دارند. در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توانیم آنها را به کشتی‌های حمل گاز LNG یا حمل گاز طبیعی مایع و LPG یا حمل گاز پترولم مایع تقسیم کنیم.
تفاوت این دو نوع کشتی بیشتر فنی است. گاز LNG در دمایی تا منهای ۱۷۰ درجه سانتیگراد ذخیره می‌شود در حالی که گاز LPG در دمان منهای ۵۰ درجه سانتیگراد ذخیره می‌شود. به این ترتیب تفاوت‌هایی در مخزن و روش بارگیری و تخلیه این دو نوع گاز مایع وجود دارد که در نهایت منجر به طراحی متفاوت این دو نوع کشتی شده است.
کشتی‌های حمل بارهای شیمیایی، در مقابل این کشتی‌ها، چندین تانک دارند تا مانع از تداخل مواد مختلف در حین حرکت کشتی شوند.
کشتی‌های یخچال‌دار:
کشتی‌های یخچال‌دار کشتی‌های حملونقل دریایی مناسب حملونقل غذا و مواد خوراکی هستند که باید در طول سفر در حالت مناسبی نگهداری شوند، مانند میوه‌ها و سبزیجات و این یعنی در مورد بارهایی حرف می‌زنیم که به حفظ دمای مناسبی، به خصوصی دمایی پایین برای حمل نیاز دارند.
این نوع از کشتی‌ها اغلب دارای 3 تا 5 سردخانه هستند. محصولات غذایی و میوه و سبزیجات در این سردخانه‌ها نگهداری شده و مورد حمل و نقل قرار می‌گیرند. کشتی‌های یخچال‌دار مهمترین نقش را در صنایع غذایی ایفا می‌کنند. روزانه میلیون‌ها تن مواد غذایی در تجارت بین‌المللی بین کشورهای گوناگون مورد حمل و نقل قرار می‌گیرد. این کشتی‌ها در این تجارت نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
کشتی‌های Ro-Ro:
این نوع کشتی‌ها بسترها و امکاناتی برای غیرمتحرک کردن هر نوع وسیله چرخ‌داری، از خودروهای شخصی گرفته تا ماشین‌آلات صنعتی یا کامیون‌های حمل بار برای سفرهای راه دور مناسب هستند.
بعضی از این کشتی‌ها دوگانه بوده و برای حمل وسایل نقلیه فضاهایی دارند و بعضی از آنها نیز کانتینرهای مخصوصی دارند.
در هر حال این کشتی‌ها طوری طراحی شده‌اند تا هم از وسیله نقلیه و هم باری که در آن قرار می‌گیرد محافظت کنند.
کشتی‌های Ro-Ro نقش مهمی در صنایع و حملونقل ماشین‌آلات ایفا می‌کنند. این دسته از انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی برای حمل و نقل وسایل نقلیه مثل انواع اتوبوس، کامیون، جرثقیل و ماشین‌آلات کشاورزی، و همچنین انواع خودرو، هواپیما و وسایل نقلیه دیگر مناسب هستند و به این ترتیب نقش آنها بیشتر در پیوند با صنایع ماشین‌سازی تعریف می‌شود.
کشتی‌های دام‌بر:
این نوع از کشتی‌های حملونقل دریایی بسیار حساس هستند، چرا که از آنها برای حمل و نقل حیوان زنده استفاده می‌شود. ویژگی اختصاصی آنها داشتن فضای تغذیه برای حیوانات است. حتی برخی از کشتی‌های دام بر سقف باز دارند، اگر چه عموما بیشتر آنها بسته هستند.
کشتی‌های دام‌بر سقف باز تراکم مناسبی بین حیوانات برقرار کرده و مانع از آسیب دیدن آنها بر اثر ازدحام می‌شوند. این در حالی است که کشتی‌های بسته فضای فشرده و متراکم‌تری دارند. از کشتی‌های دام‌بر می‌توان برای حمل و نقل هر حیوانی استفاده کرد اما به صورت کلی بیشترین استفاده از این کشتی‌ها برای حملونقل گوسفند و میش انجام می‌شود.
کشتی‌های چند منظوره:
این نوع کشتی‌های حملونقل دریایی، کشتی‌های باربری پیشرفته هستند اما جایی برای کانتینرهایی ندارند که همه با آنها آشنا هستیم. این کشتی‌ها جرثقیل‌های داخلی خودشان را برای پر کردن و خالی کردن بار در بنادر دارند.
این نوع کشتی‌ها برای حمل مجموعه‌ای از محصولات مانند چوب، فولاد، مصالح ساختمانی، رول‌های کاغذ و باربری فله طراحی می‌شوند که به این ترتیب این کشتی‌ها برای حمل امن و مناسب بعضی از سخت‌ترین بارها طراحی و ساخته می‌شوند.
کشتی‌های مسافربری:
آخرین دسته از انواع کشتی‌های حملونقل دریایی به کشتی‌های باری اختصاص ندارد. کشتی‌های مسافربری کشتی‌های تجاری هستند که هدف اصلی آنها حمل مسافر است. این دسته شامل کشتی‌های باری که دارای جا برای مسافر هستند نمی‌شود.
اگرچه کشتی‌های مسافربری کشتی‌های تجاری محسوب می‌شوند، اما از آنها برای حمل نیروی نظامی هم استفاده می‌شود. هنگامی که برای این منظور از آنها استفاده می‌شود، معمولا به عنوان کشتی ناو مشغول می‌شوند. کشتی‌های مسافربری انواع مختلفی داشته و از کشتی‌های سیاحتی کوچک تا کشتی‌های اقیانوس‌پیما در این دسته قرار می‌گیرند.
خریدو فروش کشتی حملونقل دریایی
برای خرید یا فروش انواع کشتی‌های مرتبط با حملونقل دریایی می توان به صورت سنتی عمل کرد و با مراجعه به بنادر شمالی و جنوبی نسبت به خرید با فروش انواع کشتی اقدام کرد.
با پیدایش سایت کشتی‌داران که یک مرجع تخصصی دریایی در فضای مجازی است، فعالان دریایی می‌توانند با مراجعه به این مرجع تخصصی در حوزه دریایی می‌توانند نسبت به خرید با فروش انواع کشتی اقدام کنند.
قیمت انواع کشتی حملونقل دریایی
برای قیمت‌گذاری روی انواع کشتی برای انجام امور حمل و نقل دریایی می‌توان با مشاوران برجسته در حوزه دریایی مشورت کرد و با اخذ مشاوره مناسب برای قیمت‌گذاری روی انواع کشتی اقدام کرد.
سایت کشتی‌داران که یک مرجع تخصصی دریایی در فضای مجازی است می تواند برای قیمت‌گذاری روی انواع کشتی‌های حملونقل دریایی به فعالان حوزه دریا کمک شایانی کند.البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که برای قیمت‌گذاری روی انواع کشتی باید طول،عرض،ارتفاع،آب،بخور،ظرفیت،جنس بدنه،نوع موتور و قدرت موتور کشتی را در نظر گرفت.
آیتم‌های دیگری برای قیمت‌گذاری روی انواع کشتی‌های حملونقل دریایی موثر است که بستگی به نوع و سال ساخت کشتی دارد.