ماهیگیری صنعتی یکی از مهم ترین صنایع کشورهای نزدیک به آب است. صیادی در کشورهای مختلفی مثل کشور ما که نزدیک به دریا است یک راه مهم و پردرآمد برای گذران زندگی مردم است.
کشتی صنعتی صیادی نقش یکی از مهم ترین شناورهای دریایی است. این نوع شناور انواع مختلفی دارد و بسیار پرکاربرد است.
مردم جنوب ایران بخش عظیمی از درآمد خود را از طریق اجاره کشتی صنعتی صیادی کسب می کنند. در واقع ان ها با اجاره و چارتینگ کشتی صنعتی صیادی به صید انواع ماهی ها می پردازند.
در حال حاضر در ایران صیادی به دو صورت صنعتی و سنتی انجام می شود.
کشتی های صیادی نیز به دو دسته صنعتی مثل شناور Troll، شناورهای Gilnetter و... و کشتی صیادی سنتی مثل لنج های قایبر گلاس تقسیم می شوند.
در گذشته دریانوردان به راحتی می توانستند به خرید کشتی صنعتی صیادی بپردازند زیرا هزینه آن ها به صرفه بود اما این روزها اینطور نیست. بسیاری از صیادان هزینه لازم برای خرید شناورهای صیادی را ندارند. از این رو تنها راهی که برای آن ها باقی می ماند
چارتینگ کشتی صنعتی صیادی است.
در ادامه قصد داریم به توضیح نکات مهم اجاره کشتی صنعتی صیادی بپردازیم. دریانوردان باید بدانند این قوانین بسیار مهم اند و عدم توجه به آن ها موجب بروز مشکلات زیادی خواهد شد.
وقتی دریانوردی قصد اجاره یک شناور دریایی را دارد باید به طور کامل به میزان سلامت فنی آن توجه داشته باشد. هر گونه مشکل یا خرابی در بدنه کشتی و یا موتورهای داخلی و ... سوانح جبران ناپذیری را برای دریانوردان ایجاد می کند.
پس اولین و مهم ترین نکته اطمینان از سلامت فنی کشتی مورد نظر است.
شرکت ها و افراد زیادی هستند که می توانند کشتی صیادی صنعتی را به دریانوردان اجاره بدهند. اما همه ان ها موثق و مورد اطمینان نیستند.
هر دریانوردی در ابتدا باید یک شرکت یا شخص حقیقی قابل اطمینان را پیدا کند و سپس اقدامات لازم برای اجاره کشتی مورد نظر را انجام دهد.
توجه داشته باشید بسیار از شرکت ها قصد سوءاستفاده از شما را دارند پس باید به خوبی حواس خود را جمع کنید.
هر نوع شناور صیادی ظرفیت معینی دارد. به همین دلیل در زمان اجاره کشتی صنعتی صیادی باید میزان ظرفیت آن را در نظر گرفت. اجاره کشتی هایی که ظرفیت کمتری نسبت به میزان صید مورد نظر دریانورد دارد بسیار خطرناک است.زیرا توان هر کشتی با دیگری متفاوت است و در صورت استفاده از کشتی هایی که ظرفیت مناسبی ندارند ممکن است خطرات جانی و مالی زیادی برای افراد به وجود بیاید.
پس دریانوردان به این موضوع نیز باید توجه کافی داشته باشند.
در همه قردادهای مربوط به چارتینگ کشتی ها قسمتی به عنوان مقدمه وجود دارد. در این قسمت درباره نکات کلی مثل نام اجاره دهنده و اجاره کننده، نام کشتی، نوع بار و... ذکر می شود.
هر شناور صیادی به صید یک نوع ماهی می پردازد. در مفاد قرارداد به طور کامل درباره نوع صید و مقدار آن توضیح داده می شود.
توجه داشته باشید هر کشتی یه محدوده معینی برای صید ماهی ها دارد. در مفاد قرارداد شناورهای صیادی حداکثر و حداقل ظرفیت آن ها ذکر می شود. فرد مستاجر حق ندارد بیش از مقدار تعیین شده به صید ماهی بپردازد. اگر فرد مستاجر بیش از مقدار معین ماهی صید کند باید به مالک کشتی خسارت بپردازد.
اجاره کشتی صیادی صنعتی هزینه مختلفی دارد. مبلغ اجاره متناسب با سلیقه و شرایط هر دو طرف قرارداد تعیین می شود. روش پرداخت کرایه نیز دو طرف قرارداد تعیین می کنند.
توجه داشته باشید هر گونه سر پیچی از قوانین اجاره بها یا تاخیر در پرداخت آن به مالک کشتی ضرر می زند. در این شرایط فرد مستاجر باید خسارت های برآورده شده را به مالک کشتی بپردازد.
در زمان اجاره یک کشتی صیادی قانون معینی برای پرداخت هزینه های بارگیری و تخلیه کشتی وجود ندارد. میزان هزینه های جاری در این زمینه را دو طرف قرارداد با توافق یکدیگر تعیین می کنند.
بعضی مواقع این هزینه ها به عهده مستاجر است بعضی مواقع نیز به عهده مالک کشتی است.
کشتی‌ها و قایق های ماهیگیری با ظرفیت‌های متنوعی ساخته شده و معمولا بر حسب نوع و طول تقسیم بندی می شوند. سرعت آنها در حدود ۱۵ گره دریایی در ساعت است. قایق های متوسط ماهیگیری مجهز به انواع وسایل صید از قبیل دوار و دیرک هستند که به وسیله آنها تورها را به آب انداخته و بالا می کشند.
روزآمدترین این نوع قایق ها نوع تورکش از پاشنه است که تورهای کیسه ای را با وسایل و تجهیزات کاملی از قسمت پاشنه به آب انداخته و پس از انجام صید از همان طریق نیز بالا می کشند و قدیمی ترین آن قایق هایی هستند مرسوم به تورکش از بغل که تورهای ماهیگیری از اطراف آن به آب انداخته می شود و پس از صید از همان اطراف نیز بالا کشیده می شود. در این نوع قایق ها که با ظرفیت های متوسطی ساخته شده اند ، ماهی ها پس از صید در عرشه شستشو شده در انبارهایی که مملو از یخ است نگهداری می کردند. با این روش می توان تا چند روز ماهی را تقریبا به طور تازه و سالم نگهداری کرد. کشتی های بزرگ ماهیگیری دیگری نیز وجود دارد که به کشتی ماهیگیری مادر مرسوم هستند. این کشتی ها با شعاع عملیات بیشتری که دارند از اعماق زیاد دریاها و دور از سواحل با وسایل مدرن ، انواع ماهی ها را صید می‌کنند.
کشتی های صیادی انواع مختلفی دارند. شناورهای Troll ، Gilnetter ، Purse seiner و Trawler از مهمترین کشتی های صیادی به حساب می‌آیند. البته همان طور که در بالا هم به آن اشاره کردیم کشتی های ماهیگیری یا کشتی های صیادی انواع بسیار زیادی دارند و بسته به منطقه و یا کشور تفاوت های بسیاری دارند ، اما در اینجا سعی شده است تعدادی از مهمترین آنها را معرفی کنیم.
شناورهای Troll نوعی کشتی ماهیگیری هستند که برای گرفتن ماهی های آزاد بزرگ سطحی استفاده می شود. در این شیوه از روش طعمه گذاری از طریق تعداد زیادی قلاب که توسط یک رشته طناب طویل به یکدیگر متصل هستند همراه با حرکت شناور استفاده می شود. این شناورها به وسیله دکل بلند خود قابل تشخیص هستند.
شناورهای Gilnetter برای صید ماهی آزاد به کار گرفته می شوند و دارای تورهایی بزرگ هستند. طول این شناورها بین ۹ تا ۱۲ متر است و به راحتی توسط غلطک هیدرولیکی که تور دور آن پیچیده شده قابل تشخیص است. این غلطتک‌ها می توانند در جلو یا عقب شناور نصب شوند.
شناورهای Purse Seiner برای گرفتن ماهی تن ، ماهی آزاد ، ماهی روغنی و شاه ماهی به کار گرفته می شوند. شیوه صید پرساین یا صید محاصره‌ای برای صید انواع ماهیان صنعتی و تون در آب های عمیق و دور از ساحل طراحی شده و مورد استفاده قرار می گیرد. در این شیوه شناور با استفاده از تجهیزات مدرن و پیشرفته الکترونیکی و ماهواره ای به شناسایی ، تعقیب ، محاصره و نهایتا صید گله های بزرگ ماهیان تون می پردازد. ماهیان صید شده در شرایط خاصی در شناور نگهداری و در انتها با انتقال به سواحل به صنایع کنسروسازی تحویل می گردند. پرساینرهای بزرگ اغلب چند هفته در دریا حضور دارند و دارای مکانی برای نشستن و برخاستن هلیکوپتر در روی عرشه هستند. این کشتی ها می توانند به وسیله بازوی متحرک بزرگ و تور انباشته در پشت شناور شناسایی شوند.
به دلیل روش خاص این شناورها که استفاده از تور ترال می باشد به ترالر شهرت دارند. در این روش توری که به شکل کیسه می باشد همراه با دو تخته ترال که از جنس فولاد یا چوب می باشد ، به دنبال شناور کشیده می شود. صید ترال به سه روش انجام می شود :1- ترال کف (تور و تخته در بستر دریا می نشیند).2- ترال میان آبی (تور و تخته در میان آب و در لایه عمقی مورد نظر قرار می گیرد).3- ترال سطحی (تور و تخته در عمق چند متری از سطح آب قرار می گیرد)
امروزه در کشورهای پیشرفته از ترال کف استفاده نمی شود که دلیل آن تخریب بستر دریا به وسیله ادوات صیادی است و زیستگاه بسیاری از آبزیان که وابسته به بستر است ، در این روش صید از بین می رود. بیشترین بهره‌برداری از آبزیان در دنیا با استفاده از روش ترال میان آبی و سطحی صورت می گیرد. شناورهای کلاس فردوس ایران قابلیت ترال کشی در هر سه روش فوق را دارا می باشند. انواع کشتی های صیادی ترالر را می توان به صورت زیر بر شمرد :
این نوع از شناورها تا سال ۱۹۵۰ میلادی در اقیانوس اطلس برای صید ماهی از پهلو استفاده می شدند ، اما صید از پهلو مشکلات زیادی ایجاد می کرد. از جمله عدم استفاده مناسب از فضای عرشه صید و مشکلات پایداری عرضی که به هنگام بالا کشیدن دام انجام می شد.
از سال ۱۹۵۰ میلادی ، این نوع از شناورها برای ماهیگیری و انجام عملیات صید از پاشنه مورد استفاده قرار گرفتند. این نوع از شناورها دارای یک شکاف شیب دار در پاشنه خود می باشند که تور از روی این سطح شیب دار ، از دریا بالا کشیده می شود. ازنظر فنی ترالر از پاشنه بسیار آسان تر از ترالر از پهلو است. علاوه بر اینکه از فضای روی عرشه صید مطلوب تر می توان استفاده کرد. بیشتر فعالیت ها را می توان ماشینی و سریعتر انجام داد ، ضمن این که پایداری شناور بیشتر شده و امکان انجام عملیات صید در آب و هوای نامناسب نیز امکان دارد.
این مدل شناورها یک کشتی بزرگ صید ، ترالر از پاشنه است که دارای امکانات اضافی برای فرآیند فریز کردن ماهی است و این امکان را به آن می دهد که برای مدت زیادی در آب بماند و تناژ آنها به بالای ۳۰۰ تن می رسد. از قسمت های مهم این نوع شناورها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
۱- پل فرماندهی
۲- ترال وینچ ها
۳- وینچ موتور
۴- عرشه صید
۵- دریچه تخلیه دام در تانک ماهی
۶- سالن عمل آوری
۷- واحدهای فریز کردن و نگهداری ماهی در سرما
۸- موتورخانه کشتی
در این شناورها پس از تخلیه ماهی در مخزن مخصوص ، محتویات تور از تسمه نقاله ها به میز جداسازی رسیده و بعد از جدا شدن ماهیان درشت مورد نظر ، باقی صید از طریقه دریچه ای به دریا برگردانده می شود. درانبار ذخیره ماهی که گنجایش ۱۰۰ تا ۱۲۰ تن ماهی را دارد ، آبزیان صید شده در دمای ۲۷- درجه نگهداری می شوند.
قایق های صنعتی تنها کاربرد صیادی دارند. بدنه این نوع قایق ها کاملا متفاوت از بدنه قایق های تفریحی است اما گاهی در کارگاه های ساخت قایق صیادی به این موضوع توجهی نمی شود. و جنس آن را مطابق با کارایی آن در نظر نمی گیرند. این موضوع باعث می شود در زمان صید ماهی و... برای ماهیگیران و یا خود کشتی مشکلات مهمی ایجاد شود.
همان‌طور که پیش از این گفتیم کشتی های صیادی به دو صورت سنتی و صنعتی ساخته می شوند. در حال حاضر کارگاه های سنتی مختلفی در ایران هستند که در زمینه تولید کشتی های صیادی فعالیت می کنند. متاسفانه در هیچ یک از این کارگاه ها از طراحی های دقیق و مناسب ساخت کشتی صیادی استفاده نمی شود.
بیشتر کارگاه های کوچک بدون هیچ نقشه و طراحی اولیه شروع به ساخت شناور صیادی می کنند. با وجود اینکه نیاز کشور ما در این زمینه تا به حال تامین شده است اما ازین پس راه درازی را در پیش داریم. برای پیشرفت در زمینه صیادی و تجارت دریایی به کشتی های کاملا پیشرفته و بروز که متناسب با استانداردهای دنیا ساخته شده باشند نیاز داریم.
دیگر شناورهای قدیمی نمی توانند پاسخگوی نیاز ما باشند.
نکته قابل توجه این است که در حال حاضر چند کارخانه مهم کشتی سازی در ایران فعالیت می کنند. این کارخانه با بهترین متریال و مواد اولیه به تولید کشتی های صیادی می پردازند. همچنین کشتی های ساخته شده در این کارخانه ها بسیار پیشرفته هستند و طراحی مناسبی دارند. اما متاسفانه تعداد این کارخانه های مجهز کشتی سازی در ایران بسیار کم است.
ماهیگیری تجاری ، فعالیت صید ماهی و سایر غذاهای دریایی برای سود تجاری ، بیشتر از ماهیگیری وحشی است. این مقدار زیادی غذا برای بسیاری از کشورهای اطراف زمین فراهم می کند ، اما کسانی که این کار را به عنوان یک صنعت انجام می دهند اغلب باید تحت شرایط نامساعد به دنبال ماهی های دور از اقیانوس بروند. ماهیگیری تجاری در مقیاس بزرگ به عنوان ماهیگیری صنعتی نیز شناخته می شود. این حرفه با توسعه نمایش هایی مانند Deadliest Catch ، Swords و Wicked Tuna محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.
صنایع عمده ماهیگیری نه تنها توسط شرکت های بزرگ بلکه توسط خانواده های کوچک نیز متعلق است. به منظور انطباق با کاهش جمعیت ماهی و افزایش تقاضا ، بسیاری از عملیات ماهیگیری تجاری با صید بیشتر در تغییر مواد غذایی ، پایداری محصول آنها را کاهش داده است. این نگرانی را برای مدیران و محققان شیلات افزایش می دهد ، و آنها نشان می دهند که چقدر بیشتر می گویند به همین دلایل ، پایداری اکوسیستم های دریایی می تواند در معرض خطر سقوط قرار گیرد.
ماهیگیران تجاری طیف گسترده ای از حیوانات را برداشت می کنند. با این حال ، تعداد بسیار کمی از گونه ها اکثر ماهیگیری های این گونه در جهان را پشتیبانی می کنند: شاه ماهی ، ماهی ، ماهی ، آنچو ، ماهی تن ، دست و پا ، کفال ، ماهی مرکب ، میگو ، ماهی قزل آلا ، خرچنگ ، خرچنگ دریایی ، صدف و گوش ماهی.
در سال 2016 ، از 171 میلیون تن ماهی صید شده ، حدود 88 درصد یا بیش از 151 میلیون تن برای مصرف مستقیم انسان استفاده شده است. این سهم در دهه های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است ، زیرا در دهه 1960 67 درصد بود. در سال 2016 ، بیشترین قسمت از 12 درصد مورد استفاده برای مصارف غیر غذایی (حدود 20 میلیون تن) به آرد ماهی و روغن ماهی (74 درصد یا 15 میلیون تن) کاهش یافت ، در حالی که مابقی (5 میلیون تن) به طور عمده مورد استفاده قرار گرفت مواد برای تغذیه مستقیم در پرورش آبزی پروری و پرورش دام و حیوانات خز ، در فرهنگ (به عنوان مثال بچه ماهی ، بچه انگشت یا بزرگسالان کوچک برای رشد) ، به عنوان طعمه ، در مصارف دارویی و تزئینی است.
دریانوردان برای اجاره این نوع کشتی ها می توانند از روش های مختلفی استفاده کنند. بعضی از آن ها علاقه دارند از روش های سنتی و قدیمی برای اجاره کشتی استفاده کنند بعضی دیگر نیز به دنبال راه های سریع تر و مطمئن تر هستند.
هر یک از این راه ها مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد اما بهترین پیشنهاد ما به شما استفاده از آگهی های سایت کشتی داران است.
سایت کشتی داران بزرگترین مرجعه نیازمندی های دریایی است. هر روزه در این سایت آگهی های مختلفی در زمینه اجاره انواع کشتی صنعتی صیادی ثبت می شود و دریانوردان می توانند به راحتی از میان آگهی های مختلفی سایت کشتی داران بهترین مورد را انتخاب کرده و آن را اجاره کنند.
برای خرید یا فروش انواع محصولات صیادی صنعتی همچون ماهی باید به بازار ماهی‌فروشان در شهرهای جنوبی یا شمالی کشور که مشرف به دریا هستند مراجعه کرد.
البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که با ظهور کانال‌های تلگرامی،اینستاگرامی و واتساپی در فضای مجازی،خرید یا فروش انواع محصولات صید شده در دریا را می‌توان راحت‌تر از گذشته انجام داد.
سایت کشتی‌داران برای کمک به جامعه دریانوردان و صیاددان به منظور فروش محصولات و کالاهای دریایی خود گام‌های مهم و تاثیرگذاری برداشته است.
برای قیمت‌گذاری محصولات صیادی صنعتی می‌توان به صورات سنتی یا مجازی عمل کرد. در حقیقت برای قیمت‌گذاری روی کالاهای صیادی صنعتی می توان به بازار ماهی‌فروشان و یا جانوران دریایی در شهرهای ساحلی جنوبی یا شمالی کشور مراجعه کرد.
با پیدایش استارتاپ‌ها و مراجع تخصصی همچون سایت کشتی‌داران در فضای مجازی می‌توان به قیمت‌گذاری مناسب روی محصولات صیادی همچون ماهی و جانوران دریایی امیدوار بود تا مصرف‌کنندگان واقعی ماهی یا جانور دریایی موردنیاز خود را گران نخرند.
