آشنایی با انواع ماهی های شمال ایران
کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی عالی خود از سمت شمال و جنوب کشور به دریا و آب های آزاد دسترسی دارد. به همین علت یکی از مهمترین قطب های صادرات ماهی و میگو نیز محسوب می شود. دریای خزر، بزرگترین دریاچه محصور در خشکی جهان، توسط پنج کشور احاطه شده است: روسیه، آذربایجان، ایران، ترکمنستان و قزاقستان. در این محیط آبی منحصر به فرد ماهیان خاویاری و تعدادی دیگر از گونه های ماهی استخوانی زندگی می کنند. تنوع آبزیان از جمله ماهی در جنوب کشور بسیار زیاد بوده در عین حال انواع زیادی از ماهی ها در شمال کشور (دریای خزر یا کاسپین) وجود دارد. شما می توانید برای آشنایی با انواع ماهی های شمال ایران و خواص بی نظیر آن ها به خواندن این مطلب بپردازید.
آشنایی با انواع ماهی های شمال ایران
-
ماهی سفید:
کوتوم خزری (Rutilus kutum) یا ماهی سفید خزری یکی از اعضای خانواده Cyprinidae از زیستگاه های آب شور دریای خزر و از شاخه های آب شیرین آن است. این ماهی معمولاً یک ماهی متوسط است که طول آن به 45 تا 55 سانتی متر و نهایتا 70 سانتی متر و وزن آن بین 4-5 کیلوگرم می باشد. این ماهی بسیار لذیذ بوده و از بهترین غذاها در شمال بویژه گیلان و مازندران محسوب می شود اما به دلیل داشتن استخوان های ریزی که در گوشت سفید آن است، خوردن آن را دشوار می کند. ماهی سفید فقط در آب های ایران وجود داشته و حدود 70 درصد صید در شمال کشور را شامل می شود. از مشخصات ظاهری این ماهی مرغوب می توان به این موارد اشاره کرد: دوکی شکل با فلس نقره ای و دم دو قستی، گوشت سفید، استخوانی.
-
ماهی سالمون یا آزاد:
ماهی سامن، سالمون یا آزاد یکی از بهترین و مرغوبترین ماهی های موجود در سرتاسر جهان است که در آب های خزر وجود دارد. اندازه این ماهی کوچک بوده . گونه نر آن گاها تا طول 130 سانتیمتر رشد می کند. ماهی آزاد در عمق 50 متری ساکن است. بدن آن به رنگ سفید مایل به صورتی است و روی باله ها و پشت خود لکه هایی دارد. نمونه های بالغ بدن بلند و باریکی دارند و معمولاً ماده ها بزرگتر از نر هستند. از سایر مشخصات ظاهری ماهی سالمون می توان به بدن دوکی شکل، فلس های ریز و خال سیاه اشاره کرد. خاویار این ماهی کمیاب و گران قیمت، به رنگ نارنجی مایل به قرمز بوده و درشت می باشد. این ماهی گاها به شکل فیله دودی شده مصرف می گردد.
-
ماهی سوف:
پیک یا سوف، با بدن پایک کشیده، سر نوک تیز، پوشیده از فلس های کوچک و دارای رنگ پر رنگ بسیار متنوعی است که بستگی به محیط دارد و در شمال کشور بعد از ماهی سفید، بسیار پر طرفدار می باشد. دندان های زیادی دارد که لبه های تیز آن به سمت دهان هدایت می شوند، به طوری که ماهی های کوچک نمی‌توانند از این تله فرار کنند. آن ها ممکن است تا یک و نیم متر رشد می کنند و وزن آنها به 30-35 کیلوگرم برسد، اما چنین نمونه های بزرگی هرگز صید نشده اند. اکثر ماهای سوف صید شده وزنی حدود 2 کیلوگرم دارند. آن ها در اوایل بهار در آب کم عمق با گیاهان تخم ریزی می کنند. ماهی سوف یک گونه تجاری است. در اروپا به دلیل شباهت این ماهی به اردک ماهی با نام پیک شناخته می شود.
-
ماهی کپور:
کپور ماهی بزرگی از خانواده کپور است. آن ها بدن متراکم گسترده ای دارند که با فلس های متراکم بزرگ از رنگ های سبز مایل به خاکستری و گاهی طلایی پوشیده شده است. آن ها به سرعت رشد می کنند، تا پایان سال دوم می توانند به 30 سانتی متر طول و 0.5-0.6 کیلوگرم وزن برسند و حداکثر رشد تا یک متر و 20 کیلوگرم است. آن ها حداکثر تا حدود 30 سال می توانند زندگی کنند. کپورها تقریباً در تمام برکه ها، دریاچه ها، رودخانه ها با انبوهی از پوشش گیاهی زندگی می کنند. آن ها ماهی همه چیزخوار هستند. در مقایسه با سایر ماهی ها، آن ها به اکسیژن کم در آب نیاز دارند، می توانند با مقدار کمی زندگی کنند و نسبت به شرایط آبگیر بسیار متحمل هستند. در نتیجه قرن‌ها انتخاب، گونه‌های زیادی از کپور به دست می‌آید که معروف‌ترین آنها کپور آینه ای است و به دلیل مقیاس وسیع که کناره های آن را مانند آینه می پوشاند، به عنوان کپور آینه ای نامیده می شود.
-
ماهی خاویار دار:
یکی از معروف ترین ماهی ها در میان ماهیان دارای خاویار ازون برون یا سوروگا استروژن می باشد که دارای بهترین، لذیذترین و البته گران ترین خاویار دنیا است. انواع خاویار آن عبارت است از: خاکستری ، سیاه ، بور ، درشت ، ریز و بسیار درشت که بر حسب اندزه طبقه بندی می شوند. این خاویارها به شکل کنسروی در بازار عرضه می گردد. پوست ازون برون کلفت و خشن می باشد.
-
ماهی سیم:
این ماهی با ظاهری کتابی شکل و فلس های نقره ای شناخته می شود و در شمال کشور به شکل نمک سود شده مورد استفاده قرار می گیرد. ماهی سیم در دریاچه‌ها و رودخانه‌هایی که دارای جریان کم بوده و بستر لجنی دارند، زندگی می‌کند. در ناحیه دریای شمال کشوروارد آب‌های شور نیز می شود. به دلیل اینکه ماهی سیم به صورت دسته جمعی در رودخانه ها، به خواب زمستانی فرو می روند صورت می‌گیرد، به راحتی صید می شوند. در تالاب انزلی به وفور یافت می شوند. حداکثر طول 18 سانتیمتر و حداکثر وزن این ماهی بین 2-4 کیلوگرم ثبت شده است. این ماهی دارای گوشت چرب، خارهای ریز و فلس های متوسط و بدن چهن می باشد.
-
اردک ماهی:
اردک ماهی (ماهی شوک) اغلب سبز زیتونی است که از زرد تا سفید در امتداد شکم سایه می اندازد. کناره با لکه های کوتاه و روشن مانند نوار و چند تا چند نقطه تیره روی باله ها مشخص شده است. گاهی اوقات، باله ها قرمز می شوند. اردک ماهی جوان دارای نوارهای زرد تا سبز در امتداد بدن هستند. بعد از این ناحیه نوارها به نقاط روشن تقسیم می شوند و بدن از سبز به سبز زیتونی تبدیل می شود. نیمه پایینی پوشش آبشش فاقد فلس است و دارای منافذ حسی بزرگی در سر و قسمت زیرین فک پایین است که بخشی از سیستم خطوط جانبی است. این ماهی از سایر ماهی ها تغذیه می کند مانند: سوف، کپور، مار ماهی و سایر ماهی ها که دارای طولی به اندازه یک سوم آن است.
-
ماهی کفال:
ماهی کفال در واقع ماهی بسیار خوشمزه ای است، به خصوص اگر عاشق غذاهای دریایی هستید. به طور کلی، شما می توانید یک وعده غذایی عالی از ماهی کفال درست کنید، بنابراین از خوردن این ماهی صرفاً به دلیل شهرت سنتی آن اجتناب نکنید. در شمال کشور ایران این ماهی به شکل کبابی، سرخ شده، دودی یا شور مصرف می نمایند.
کفال‌ها یا کفال‌های خاکستری در سرتاسر جهان، در آب‌های معتدل و گرمسیری ساحلی و برخی گونه‌ها در آب‌های شیرین و دریای خزر یافت می‌شوند. ماهی کفال با وجود دو باله پشتی مجزا، دهانه های مثلثی کوچک و عدم وجود اندام خط جانبی متمایز می شوند. آنها از ریزه ها تغذیه می کنند و اکثر گونه ها دارای معده های غیرعادی عضلانی و حلق پیچیده ای برای کمک به هضم هستند. گوشت ماهی کفال سفت و سفید می باشد.
-
ماهی کولمه یا roach:
ماهی کولمه بسیار گسترده و بسیار متغیر در آب شیرین است. زیرگونه‌های زیادی وجود دارد و آن‌قدر تفاوت دارند که مردم آنها را به نام‌های مختلف صدا می‌زنند. یک گونه از این ماهی در آب های خزر زندگی می کند که بسیار کوچک است. تغذیه آن بسیار متنوع بوده و از غذای گیاهی و حیوانی (لارو حشرات، سخت پوستان، نرم تنان کوچک) استفاده می کند. ماهی های این گونه بزرگ نمی شوند. اندازه آن ها در صیدهای تجاری حدود 18-35 سانتی متر است. مردم آن ها را به صورت تازه، دودی و خشک مصرف می کنند. ماهی کولمه طاهری شبیه کپور دارد و تیره رنگ می باشد.
-
ماهی قزل آلا:
قزل آلا گونه‌ای از ماهیان آب شیرین متعلق به جنس‌های Oncorhynchus، Salmo و Salvelinus هستند که همگی از زیرخانواده Salmoninae از خانواده Salmonidae هستند. قزل آلا بیشتر در دریاچه ها و رودخانه های آب شیرین زندگی می کند، در حالی که قزل آلای دیگری مانند قزل آلای رنگین کمان ساحلی وجود دارد که می تواند قبل از بازگشت به آب شیرین برای تخم ریزی، دو یا سه سال در دریا سپری کند. ماهی قطب شمال و ماهی قزل آلا جزئی از جنس char هستند. آن ها به عنوان ماهی های روغنی طبقه بندی می شوند. قزل آلای دریای شما معمولا کوچک و دارای پوست خال دار می باشد و به صورت کبابی و سرخ شده طبخ می شود.
-
ماهی هرنیگ:
ای ماهی در شما کشور به دلیل حرکت دسته جمعی به وفور یافت می شود بنابراین ارزان قیمت می باشد. ماهی کیلکا جز این خانواده از ماهی ها است.
-
ماهی کولی:
این نوع ماهی با رنگ سفید در آب های خزر یافت می شود و بسیار کوچک است.
